مجله علمی

در این صنعت مدرن و پیشرفت صنعتی مدیران در صدد بهترین کارایی از فلزات هستند که این کار با عملیات حرارتی انجام می شود. در واقع عملیات حرارتی به سری فرآیندهایی گفته می‌ شود که طی آن خواص مکانیکی فلزات مورد نظر تغییر یافته و اصلاح می ‌شود. این عملیات دارای انواع مختلفی است که به روش ‌های مختلفی انجام می ‌گیرد و اهداف مختلفی نیز دارد که در این مقاله سعی کرده ‌ایم به بررسی عملیات حرارتی فولاد، انواع آن، مزایا و اهمیت و دیگر مسائل مربوط به این حوزه بپردازیم.

انواع عملیات حرارتی فولاد چیست؟

در طی عملیات حرارتی فولاد، خواص فیزیکی، شیمیایی و متالوژیکی فولاد طی فرآیندهایی خاص تغییر می ‌یابد و از این فولاد برای مصارف مختلف استفاده می ‌شود. در واقع عملیات حرارتی فولاد به این منظور انجام می ‌شود که خواص فیزیکی و شیمیایی قطعه فولادی به تعادل مورد نظر برسد و قطعه مورد نظر برای کاربردی که مدنظر است بهترین کارایی ممکن را داشته باشد. عملیات حرارتی فولاد انواع متفاوتی داشته که طی هر کدام از آن ‌ها، فلزات و خواص آن تغییرات خاصی می ‌کنند و برای مصارف مختلفی استفاده می ‌شود. از جمله این عملیات، می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد :

اصلی ترین فرآیندهای عملیات حرارتی

آنیل کردن

نرماله کردن

کوئنچ

 تمپرینگ

آستمپرینگ و مارتمپرینگ

انواع روش های عملیات حرارتی آنیل کردن

آنیل کامل

آنیل کامل، حرارت دادن فولاد در بازه دمایی نشان داده شده در شکل و سپس سرد کردن آهسته (به طور معمول در کوره) است. بازه دمایی آستنیته کردن برای آنیل کامل، تابع درصد کربن فولاد می باشد. به این صورت که برای فولاد هیپویوتکتویید از دمای خط A3 تا 50 درجه سانتی‌گراد بالای آن و برای فولادهای هایپریوتکتویید از دمای خط A1 تا 50 درجه سانتی‌گراد بالای آن است. دماهای بحرانی A1 و A3 تا حدودی تحت اثر عناصر آلیاژی در فولادها تغییر می‌کنند.

به علت سرد کردن آهسته، فریت تشکیل شده، دارای دانه‌های درشت و هم محور است و پرلیت، دارای فاصله بین لایه‌ای تا حدودی زیاد (پرلیت خشن یا درشت) می‌باشد. از جمله ویژگی‌های مکانیکی این ریزساختار، کاهش سختی و استحکام و افزایش انعطاف‌پذیری است. در اینجا یاداوری می شود که اگر واژه آنیل بدون پسوند استفاده شود، منظور همان آنیل کامل است.